عباس حیدری

اس-۳۰۰ (به روسی: С-300) یک سامانه موشکی سطح‌به‌هوای دوربرد و خودکششی با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌هاست که در اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت همکاری‌های صنعتی آلماز برای نیروی دفاع هوایی شوروی ساخته شد. مدل‌های مختلف این موشک در نام‌گذاری ناتو با نام‌های سام ۱۰، سام ۱۲ و سام ۲۰شناخته می‌شوند.

اولین مدل این موشک با نام اس-۳۰۰ پی برای نخستین بار در سال ۱۹۷۹ در شوروی عملیاتی شد، هرچند تکامل آن از سال ۱۹۶۹ به منظور ساخت موشک سطح به هوایی با برد ۷۵ کیلومتر که هم در نیروی زمینی و هم در نیروی دریایی استفاده شود، آغاز شده بود. این موشک در ابتدا برای رهگیری هواپیماها و موشک‌های کروز ساخته شده و بعدها توانایی رهگیری موشک‌های بالیستیک نیز به آن افزوده شد.

 

اس-۳۰۰ پی‌ام‌او یکی از مرگبارترین موشکهای زمین به هوای قابل استفاده در تمامی ارتفاع‌ها به شمار می‌رود که توانایی پیگیری همزمان ۱۰۰ هدف و درگیری با ۱۲ هدف را دارد. زمان آماده‌سازی آن حدود ۵ دقیقه و موشکهای آن از نوع انبارشونده‌است که مانند مهمات معمولی نیاز به هیچگونه نگهداری در مدت عمر مفید خود ندارند. اس-۳۰۰ شباهت زیادی با سامانه پدافندی آمریکایی ام‌آی‌ام-۱۰۴ پاتریوت دارد. مدل‌های پیشرفته‌تر اس-۳۰۰ توانایی اجرای تاکتیک «بزن‌دررو»را دارند که بقاپذیری آن‌ها را در شرایط جنگی افزایش می‌دهد و در شرایط ویژه می‌توانند به عنوان یک سلاح تهاجمی عمل کنند؛ برای مثال موشک‌های اس-۳۰۰ چینی مستقر در تنگه تایوان توانایی حمله به فضای هوایی تایوان را دارند و تهدیدی برای تمامی هواپیماهای آمریکایی به شمار می‌روند که ممکن است در درگیری احتمالی به کمک این کشور بیایند؛ به جز هواپیماهای فوق‌العاده رادارگریز بی-۲ و جنگنده اف-۲۲ راپتور. به همین جهت پیش‌بینی می‌شود که مأموریت حمله وسیع به سیستم‌های اس-۳۰۰ به جنگنده‌های اف-۲۲ واگذار شود. اس-۴۰۰ فاتح با نام ناتو سام-۲۰ سیستم موشکی تکامل‌یافته اس-۳۰۰ است که در سال ۱۹۹۹ معرفی و از سال ۲۰۰۶ وارد فعالیت در ارتش روسیه شده‌است.